4 Masalah paru-paru

Merokok bermaksud meracuni diri sendiri. Sebabnya, paru-paru yang seharusnya mendapat udara segar malah terkena pelbagai bahan asing yang boleh merosakkan. Ya! Apabila anda merokok, akan ada lebih dari 4,000 bahan kimia seperti nikotin, karbon monoksida dan tar, yang masuk ke dalam badan. Bagaimana merokok merosakkan paru-paru, dan apa yang berlaku di sebelah paru-paru perokok?

Bahaya merokok untuk kesihatan paru-paru

Saluran pernafasan menghasilkan lendir untuk menjaga kelembapan dan menyaring kotoran yang masuk ketika anda menyedut. Bahaya utama merokok untuk kesihatan paru-paru adalah menjadikan organ ini tidak berfungsi dengan baik.

Sebabnya, bahan kimia dalam rokok dapat merangsang sel membran penghasil lendir untuk menjadi lebih produktif. Akibatnya, jumlah lendir akan meningkat, mewujudkan lapisan tebal di sekitar paru-paru.

Paru-paru tidak dapat membersihkan lendir, menyebabkan penyumbatan. Apabila ini berlaku, badan anda pasti tidak akan pegun. Tubuh akan mengeluarkan lendir tambahan dari badan melalui batuk. Inilah sebabnya mengapa perokok sering batuk dengan lendir (kahak).

Selain merangsang pengeluaran lebih banyak lendir, merokok juga menjadikan paru-paru mengalami penuaan pramatang. Pada dasarnya, semua organ tubuh akan mengalami penurunan fungsi seiring dengan usia. Walau bagaimanapun, paru-paru perokok aktif akan bertambah tua dan merosakkan lebih cepat. Kenapa?

Ini kerana sebatang rokok yang anda sedut melambatkan pergerakan silia, rambut halus di dalam sel yang membersihkan paru-paru. Ini menyebabkan semua kotoran yang harus dibersihkan dan dikeluarkan sebenarnya terkumpul di paru-paru.

Dilaporkan dari halaman UPMC Health Beat, bahan kimia dalam rokok juga dapat memusnahkan tisu paru-paru. Akibatnya, jumlah saluran darah berkurang dan ruang udara menjadi semakin sempit. Ini meninggalkan lebih sedikit oksigen ke bahagian-bahagian penting badan.

Masalah paru-paru yang cenderung berlaku pada perokok aktif

Terdapat banyak bahaya merokok untuk kesihatan paru-paru, bahkan menyebabkan penyakit tertentu. Sebilangan besar penyakit ini kronik dan memerlukan rawatan yang lama.

Lalu, apa kesannya terhadap kesihatan paru-paru perokok aktif?

1. Bronkitis kronik

Bronkitis kronik adalah sebahagian daripada penyakit paru obstruktif kronik (COPD). Penyakit ini menunjukkan keradangan pada lapisan saluran bronkus (tiub yang membawa udara ke dan dari paru-paru).

Keradangan ini menyebabkan lendir menjadi terlalu melekit dan akhirnya menyekat aliran udara masuk dan keluar dari paru-paru. Secara beransur-ansur, aliran udara menjadi lebih teruk dan sukar untuk bernafas.

Keradangan saluran bronkus juga merosakkan silia. Akibatnya, paru-paru tidak dapat membersihkan diri dan memudahkan kuman berkembang di dalamnya.

Anda harus tahu bahawa hampir lebih daripada 90 peratus orang dengan bronkitis kronik mempunyai kebiasaan merokok. Walaupun begitu, perokok pasif juga berisiko menghadapi masalah ini kerana sering menghirup asap rokok.

Gejala khas bronkitis kronik adalah batuk yang berpanjangan dengan kahak kuning, hijau, atau putih. Gejala lain yang mungkin berlaku termasuk:

• Demam atau menggigil
• Keletihan
• Sakit dada kerana kerap batuk
• Hidung tersumbat
• Nafas berbau
• Kulit dan bibir bertukar menjadi biru kerana kekurangan oksigen
• Bengkak di kaki

2. Emfisema

Selain bronkitis, paru-paru perokok aktif juga boleh menghidap emfisema. Penyakit ini menunjukkan bahawa alveoli (kantung udara di paru-paru) rosak, lemah, dan akhirnya pecah.

Keadaan ini mengurangkan luas permukaan paru-paru dan jumlah oksigen yang dapat mencapai aliran darah. Orang dengan emfisema cenderung sukar bernafas ketika melakukan aktiviti berat atau bersenam kerana paru-paru kehilangan kelenturan.

Emfisema juga termasuk dalam COPD, penyebab utamanya adalah merokok. Ramai pesakit bronkitis kronik juga mengalami emfisema, jika tidak dirawat. Malangnya, emfisema sering tidak disedari. Gejala awal yang menunjukkan emfisema termasuk kesukaran bernafas semasa bersenam dan batuk. Gejala lain yang mungkin berlaku termasuk:

• Tayar mudah dan sukar bernafas walaupun berehat
• Denyutan jantung yang cepat (aritmia)
• Pengurangan berat
• Susah bernafas
• Bibir dan kuku bertukar menjadi biru kerana kekurangan oksigen

3. Kanser paru-paru

Masalah lain yang tidak kalah serius dan sangat mudah menyerang paru-paru perokok aktif adalah barah paru-paru.

Bahan kimia dalam rokok yang masuk ke dalam badan cenderung untuk merangsang pertumbuhan sel yang tidak normal di paru-paru. Sel-sel barah biasanya muncul di sekitar lapisan bronkus atau kawasan lain saluran pernafasan, menyebabkan ketulan, dan terus menyebar ke tisu lain.

Sekiranya anda sudah menghidap bronkitis atau emfisema, risiko anda terkena barah paru-paru lebih tinggi. Penyelidikan menganggarkan bahawa seorang lelaki berusia 68 tahun yang merokok dua bungkus sehari selama 50 tahun mempunyai risiko 15% terkena barah paru-paru dalam 10 tahun akan datang.

Semakin banyak rokok yang dihisap, semakin tinggi risiko barah paru-paru seseorang. Risiko barah paru-paru akan menurun hingga 10.8 peratus jika dia berhenti merokok.

Di samping itu, didapati bahawa orang yang merokok 15 batang rokok setiap hari mempunyai risiko penurunan masalah paru-paru jika mereka mengurangkan jumlah rokok yang dihisap. Tetapi tentunya akan lebih baik jika seseorang berhenti merokok.

Beberapa gejala barah paru-paru yang perlu diperhatikan oleh perokok termasuk:

• Batuk kadang-kadang disertai dengan sedikit darah
• Sakit dada
• Susah bernafas
• Serak
• Muka dan leher bengkak
• Sakit di bahu, lengan, atau tangan
• Demam yang kerap

4. Radang paru-paru

Pneumonia menunjukkan jangkitan kantung udara di paru-paru, sama ada disebabkan oleh bakteria, virus, atau kulat. Namun, jika anda seorang perokok aktif, kebiasaan ini dapat menurunkan sistem imun untuk melawan patogen yang menyebabkan radang paru-paru.

Menjadi perokok aktif membuat anda lebih cenderung terkena radang paru-paru jika anda juga sudah mempunyai COPD, seperti bronkitis atau emfisema.

Gejala radang paru-paru berbeza dari orang ke orang dari ringan hingga teruk, bergantung pada jenis kuman yang menjangkiti, usia, dan kesihatan badan.

Gejala radang paru-paru yang mungkin anda alami serupa dengan selesema, tetapi berlaku lebih lama dan diikuti oleh gejala lain, seperti:

• Sakit dada semasa bernafas atau batuk
  
• Batuk dengan kahak
• Badan lemah dan letih
• Demam disertai dengan menggigil dan berpeluh
• Mual, muntah atau cirit-birit
• Susah bernafas

Batuk adalah gejala penyakit paru-paru yang sangat tipikal bagi perokok. Sekiranya batuk tidak hilang dan diikuti oleh pelbagai gejala, anda harus segera memeriksanya.

Lebih baik lagi, jika anda menghentikan kebiasaan merokok, walaupun itu tidak mudah dan memerlukan perjuangan keras. Minta sokongan daripada keluarga dan orang tersayang untuk kesihatan dan kualiti hidup yang lebih baik.

Perbandingan paru-paru perokok dan bukan perokok

Paru-paru perokok dan bukan perokok tentunya sangat berbeza. Berikut adalah perbezaan apabila dilihat dari pelbagai sisi:

Pertukaran oksigen

Di paru-paru orang yang sihat, oksigen akan masuk dan turun ke alveoli. Alveoli adalah kantung kecil di paru-paru di mana pertukaran oksigen dan karbon dioksida.

Oksigen yang mencapai alveoli ini kemudian melalui lapisan sel tunggal dan kapilari berganda untuk sampai ke hemoglobin dalam sel darah merah. Kemudian, oksigen ini akan dihantar ke seluruh badan.

Malangnya, lapisan alveoli dan kapilari paru-paru perokok terganggu, menjadikan sukar untuk pertukaran oksigen dan karbon dioksida. Apabila dinding alveoli mempunyai tisu parut akibat merokok, sukar untuk melewati oksigen.

Perubahan fizikal paru-paru

Asap rokok yang masuk ke paru-paru boleh mempengaruhi kapilari dan setiap saluran darah di dalam badan. Apabila sebahagian saluran darah rosak, aliran darah ke paru-paru akan terganggu.

Selain itu, merokok juga meningkatkan risiko pembekuan darah di kaki (trombosis urat dalam). Pada waktunya, gumpalan darah ini dapat pecah dan menyebar ke paru-paru (emboli paru) dan menyebabkan kerosakan lebih lanjut.

Walaupun beberapa kerusakan yang telah dilakukan tidak dapat dihilangkan, tidak pernah terlambat untuk berhenti merokok.

Berhenti merokok mulai sekarang membantu mengurangkan kerosakan. Selain itu, berhenti merokok juga memungkinkan tubuh memperbaiki segala kerosakan yang mungkin dapat dipulihkan dan sembuh.

Jumlah kapasiti paru-paru

Merokok boleh menyebabkan kerosakan pada otot di dada, mengurangkan kemampuan untuk menarik nafas dalam-dalam. Selain itu, keanjalan otot licin di saluran udara paru-paru perokok juga berkurang, sehingga membatasi jumlah udara yang disedut.

Aveoli atau kantung udara yang juga rosak akibat merokok akan mengurangkan keupayaan paru-paru. Kapasiti paru-paru total adalah jumlah udara yang dapat dihirup sambil menarik nafas sedalam mungkin.

Terdapat bukti bahawa apabila seseorang berhenti merokok, dua minggu selepas itu akan ada peningkatan kapasiti paru-paru dan jumlah ekspirasi.

Fungsi paru-paru

Berdasarkan hasil ujian fungsi paru-paru, orang yang merokok dan tidak merokok mempunyai perbezaan yang ketara. Sebenarnya, sebelum gejala muncul dan dirasakan ada beberapa perubahan fungsi paru-paru,

Sebilangan perokok merasakan bahawa mereka bernafas tanpa masalah. Tetapi sebenarnya, sebahagian besar tisu paru-paru mula mengalami kemusnahan sebelum gejala muncul.

Oleh itu, sangat salah untuk berfikir bahawa paru-paru anda sihat hanya kerana anda tidak mempunyai gejala negatif. Jangan tunggu sebarang gejala kerana ini adalah tanda bahawa kerosakan pada paru-paru telah meningkat.

Warna paru-paru

Paru-paru yang sihat berwarna dalam warna dari merah jambu hingga kelabu gelap dengan bintik-bintik tambalan di permukaannya. Sementara paru-paru perokok biasanya berwarna kehitaman. Selain menghitamkan, terdapat zarah coklat yang juga terlihat dengan ruang udara yang diperbesar.

Oleh itu, dari mana warna hitam atau coklat ini berasal? Apabila anda menyedut asap rokok, terdapat ribuan zarah karbon kecil yang disedut. Nah badan mempunyai cara khas untuk mengeluarkan zarah-zarah ini.

Setelah seseorang menyedut asap rokok, tubuh akan menyedari bahawa terdapat zarah-zarah beracun yang menyerang. Ini menyebabkan sel-sel yang menyebabkan keradangan bergerak ke tempat asal zarah-zarah ini.

Salah satu jenis sel darah putih yang disebut makrofag adalah sebahagian daripada sistem imun yang bertanggungjawab memakan zarah-zarah buruk dalam asap rokok.

Namun, kerana zarah-zarah dalam asap rokok dapat merosakkan sel makrofag, tubuh menutupnya di ruang dalam sel dan disimpan sebagai sisa toksik.

Semakin banyak makrofag yang terkumpul di paru-paru dan kelenjar getah bening di dada, semakin gelap paru-paru seseorang. Itulah sebabnya semakin kerap seseorang menghisap rokok, semakin gelap paru-paru mereka.